Bưởi Năm Roi là một giống bưởi nổi tiếng ở Việt Nam, được trồng nhiều ở một số tỉnh đồng bằng sông Cửu Long (nhất là Hậu Giang và Vĩnh Long). Mỗi năm, giống bưởi này cho thu hoạch 2 lần vào tháng 8 và tháng Chạp âm lịch hàng năm. Bưởi 5 roi là giống bưởi ngon và chứa rất nhiều vi chất, vì vậy loại trái cây này có nhiều công dụng tuyệt vời đối với sứ khoẻ cũng không phải điều đáng ngạc nhiên. Các bạn có thể thường xuyên ăn bưởi 5 roi.
Nguồn gốc Bưởi Năm Roi
Giống bưởi Năm Roi do ông Trần Văn Bưởi (1918 – 1990) người làng Mái Dầm (nay là thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành, Hậu Giang) tìm thấy. Sinh thời, ông Bưởi làm nghề buôn bán trên sông. Một tối ông ngủ lại trên ghe bầu ở Tân Châu (vùng Châu Đốc thuộc tỉnh An Giang thời Pháp thuộc) thì vô tình nhặt được một trái cây trên sông. Trái cây da có màu xanh, ruột màu đỏ vàng. Xé ra nếm thử thấy vị ngon, mọng nước, ông lấy hột mang về quê Phú Hữu (chợ Mái Dầm) để trồng.
Sau khi giống bưởi này được phổ biển khắp vùng quê ông Trần Văn Bưởi, nhiều người từ các nơi khác cũng đến xin giống cây về trồng. Ngày nay, bưởi Năm Roi được trồng nhiều nhất là ở Phú Hữu, Châu Thành, Hậu Giang và Bình Minh, Vĩnh Long. Có thể nói ở trên thế giới chỉ có hai nơi này là trồng bưởi Năm Roi ít bị sâu bệnh, trái ngọt và to. Ở Phú Hữu người tiêu dùng có thể dễ dàng tìm được một trái bưởi 3–4 kg có trái còn nặng tới 5 kg, những trái lớn như vậy chỉ có vào một hai mùa đầu, người dân gọi là bưởi tơ. Vào các mùa sau thì bưởi cho trái nhiều hơn, thường xuyên hơn. Ngày nay người nông dân có thể cho trái quanh năm, tháng nào cũng có thể được thưởng thức bưởi Năm Roi chín.
Còn về tên gọi, tương truyền khi xưa, vì sợ con cháu trong nhà hái trái làm mất giống cây quý nên ông Bưởi đe: “Đứa nào mà hái trái cây của ông Bưởi là ông đánh năm roi nghe chưa”. Vì câu nói của ông, giống bưởi có tên gọi là “Năm Roi”. Bưởi Năm Roi cũng có tên gọi riêng từ đó.
Đặc điểm Bưởi Năm Roi
Bưởi Năm Roi ít hạt hoặc không có hạt, múi bưởi đều, dễ tách, các con tép vàng đều, mọng nước nhưng ráo, mùi thơm đậm đà, đặc trưng mang nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể người. Bưởi Năm Roi là giống cây trồng lâu năm, thân gỗ có tán rộng, chiều cao trung bình từ 3 – 4m. Hoa thường mọc thành chùm ở nách lá, mỗi chùm có từ 6 – 7 bông, hoa bưởi có màu trắng sữa. Bưởi năm có hình giống trái lê, hình tháp đáy rộng, thường mọc thành 1 chùm 3 quả một, mỗi quả có trọng lượng trung bình từ 1,5 – 3 kg. Vỏ bưởi mỏng rất dễ bóc, khi chín chuyển sang màu vàng, bên trong có ruột trắng. Múi bưởi Năm Roi rất đều, vị ngọt thanh xen lẫn vị chua rất dễ chịu mà không giống bưởi nào có được, đặc biệt hơn chính là bưởi năm roi sẽ có mùi hương rất đậm.
Về sinh trưởng, loại cây này có khả năng sinh trưởng và phát triển khá tốt, có thể thích nghi với nhiều điều kiện thời tiết khí hậu khác nhau. Sau từ 2,5 – 3 năm cây có thể cho thu hoạch được, tuổi thọ cây cũng khá bền, có thể cho thu hoạch tới 20 năm những chất lượng quả vẫn rất cao.
CÔNG DỤNG, THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG
Bưởi Năm Roi có hình quả lê, lột tróc được vỏ lụa, có nhiều múi mọng nước, vị ngọt và không có hạt. Bưởi Năm Roi, ngoài việc ăn tươi giảm được Cholesterol, còn được dùng làm chè bưởi và chiết xuất tinh dầu cho mỹ phẩm. Riêng vỏ bưởi còn được dùng làm nem chay. Mới đây, vỏ bưởi nấu lấy nước uống có tác dụng làm tiêu mỡ và giảm béo phì.
Ngoài ra, bưởi còn có tính thanh nhiệt và có chứa nhiều thành phần rất có lợi cho sức khoẻ. Bưởi chứa lượng Vitamin C và Vitamin A dồi dào, làm tăng sức đề kháng cho cơ thể. Chỉ cần 1/2 trái bưởi đã cung cấp 78% nhu cầu Vitamin C hàng ngày cho cơ thể.
Theo Viện Dinh dưỡng Việt Nam, thành phần dinh dưỡng của Bưởi như sau:
Thành phần dinh dưỡng
Trong 100g
bưởi
Năng lượng (Kcal/calo)
30
Nước (g)
91
Chất đạm (g)
0,2
Tinh bột (g)
7,3
Glucid (g)
9
Chất xơ (mg)
0,7
Vitamin C (mg)
95
Vitamin B1 (mg)
0,04
Canxi (mg)
23
Sắt (mg)
0,5
Photpho (mg)
19
TÌNH HÌNH SẢN XUẤT
Diện tích trồng Bưởi Năm Roi tại Hậu Giang khoảng 3.000 ha tập trung ở huyện Châu Thành. Hàng năm nông dân trong tỉnh Hậu Giang có thể cung ứng khoảng 45.000 tấn Bưởi Năm Roi cho thương lái các nơi đến mua, chủ yếu ăn tươi và tiêu thụ trong nước.
Cây Bưởi Năm Roi tại Hậu Giang đã được chứng nhận GlobalGAP với diện tích 55,4 ha và được Công ty The Fruit Republic của Hà Lan bao tiêu trong diện tích này.
Đặc biệt, hiện nay dưới sự sáng tạo của một số bà con nông dân ở huyện Châu Thành trái Bưởi Năm Roi còn được sáng tạo để trở thành trái bưởi hồ lô rất được ưa chuộng và có giá trị để trưng trong các dịp tết.
